Column: Een pak melk
Sinds de tijd dat het kerkbezoek achteruit loopt en ook de uitvaarten in kerkelijk verband afnemen, moeten we als uitvaartbegeleiders meer tijd besteden aan de inhoud van de afscheidsdienst. In het begin werkten we hiervoor veel samen met ritueelbegeleiders. Maar meer en meer namen we dit zelf in handen, geven we dit samen met de familie vorm en gaan we zelf de afscheidsdienst voor. Natuurlijk hebben we hiervoor ‘doorgeleerd’ door cursussen te volgen en waardoor we een mooie invulling kunnen geven. We zoeken samen naar passende bestaande teksten, stimuleren familieleden om zelf een tekst te schrijven of wij doen dit voor hen en we zoeken naar rituelen.
Die stap om dit te doen was niet zo groot. We komen vrijwel dagelijks bij mensen in de huiskamer waardoor er veel contact is. Tijdens het maken van keuzes voor de uitvaart wordt er verteld over de overledenen en komen er, al zittend aan de tafel, veel herinneringen en anekdotes voorbij. We laten mensen meer vertellen en schrijven er een verhaal over. Het zijn fijne gesprekken om bij betrokken te zijn.
Ook voor de familie is het fijn. Ze hoeven niet apart aan tafel voor de invulling van de afscheidsdienst met iemand die ze nog niet kennen. Bovendien durven steeds meer mensen het aan een eigen bijdrage te leveren met het vertellen van hun herinneringen. Dat geldt niet alleen voor volwassenen maar ook voor kinderen en jongeren. Bellen blazen bij de kist, ballonnen oplaten, zingen of ‘live’ met kinderen en jongeren in gesprek gaan over hun opa, oma, oom of andere dierbare. De mooiste, soms grappige uitspraken komen dan voorbij. Een prachtige bijdrage en lekker informeel. Vaak bestaat onze rol uit het stimuleren van mensen om dit te doen en te bevestigen dat ze het echt wel kunnen, ook al is het met een traan.
Zo regelde mijn collega Anno een uitvaart van een oudere dame. Tijdens het rouwbezoek gaf de kleindochter aan dat ze het eng vond om naar haar oma te gaan kijken. Toen Anno met de kleindochter naar de keuken ging om een glas ranja te halen, legde hij aan haar uit wat ze kon verwachten als ze bij oma ging kijken. Hij zei dat oma koud aan zou voelen. Hij demonstreerde dat met een pak melk dat naast de ranja in de koelkast stond. Het lijf van oma zou ongeveer net zo koud aanvoelen.
Tijdens de afscheidsdienst ging Anno met de kleinkinderen rondom de kist in gesprek over oma. Hij vroeg wat er gebeurd was met oma en op het antwoord dat oma dood was, vroeg hij aan de kleindochter of ze uit kon leggen wat dood zijn betekent. Het antwoord kwam vlot: “Dood, dat betekent dat je op een pak melk lijkt!”. Juist deze momenten geven een afscheidsdienst lucht en maken het persoonlijk en ontroerend.